Bernas Qerejdaxî
Ev şi’îr ji hêla dostê kurd şa’irê filîstînî Mehmûd Derwîş ve di sala 1963an de li ser êrîşên dagirkerên Be’asê bo başûrê Kurdistanê hatiye nivisandin. Şa’irê nemir ev şi’îra ku bi navê Kurdistan an Li gel we tê naskirin di 22 saliya emrê xwe de nivîsandiye. Lê bi ti wechî di dîwanê wî de cîh negirtiye û neweşiyaye. Gelek kesên filîstînî jî haya wan ji vê şi’îrê tune. Wexta romannûs û nivîskarê kurd Jan Dost li Filîstînê beşdarî Foruma Romana Erebî dibe û li kevnarxaneya bi navê Mehmûd Derwîş hatî damezirandin digere pirsa neweşandina vê şi’îrê ji dost û hevalên Derwîş dike. Lê haya wan jî jê tune û bi şi’îra Derwîş ya ku ji bo Selîm Berekat nivisî ye û bi navê Tenê ba dostê kurd e ve tevlihev dikin. Ev şi’îr her çendî di dîwanên Derwîş de neweşiya be jî kovara Terexî ya girêdayî PDKyê û ji hêla kurdan ve di kovar û deverên din de gelek caran bi wergera kurdî ve hatiye weşandin. Li gor gotina şa’irê gewre Şêrko Bêkes ev şi’îr li baregehên eskerî yên pêşmerge jî hatiye weşandin. Derbarê sedemê neweşandina wê de, di kitêban de gelek gotin û şîrove hene lew li gor hinek nivîskar û edîtorên ereb îhtîmala mezin ew e ku ne ji ber sedemên polîtîk, ji ber poetîk an hêla wê ya hunerî nehatiye weşandin. Her çendî di wan salan de şa’ir hêj di hêla şi’îrê de nekemîlî be û tesîra çepgiriyê û çanda Partiya Kominîst ya Îsraîlê li ser şi’îra wî hebe jî kurd bi vê şi’îrê ve her tim kêfxweş û şanaz bûne. Kurd her dizanin ku Derwîş bi şi’îr û şi’ûra xwe ve “li gel wan” bûye û her dostê doza wan bûye. Di sala 2013an de hunermenda kurd a bi navê Nesrîn Humeydan ev şi’îr wek stran gotiye û klîba wê çêkiriye. Va ye ew helbest bi wergera min ji erebî:
I
li gel we
li gel we ye dilê mirovan
ger bombe li ser çiya bibarin
çavên mirovan li gel we ye
li ser stiriyan dimeşin
xem nexwin, li gel we ye qûlên ser rûyê erdê
ji nav okyanûsê ta bakur
ez û dê û bavê xwe li gel we ne
zeytûnên min û bêhna porteqalan
hest û şi’îrên me serbaz in li gel we di cengê de
ey parazvanên rojê!
ji rişmeyên dirûv mêran, em bi bayê hilnaqetin
têkoşîna mileta we, têkoşîna min e
ger siwarek ji we têkbişkê
wê ben li qirika min bişide
II
bijîn erebno!
ho Silhedîno, ma hespê te likumiye?
ala te ketiye?
şûrê te ji rê derketiye?
li ser axa Kurdistan
sotin û tirs û velerzîn
mirin ji bo karkeran e ger bêjin bihayê janê yê me ye
mirin ji bo cotkaran e ger bêjin bihayê axê yê me ye
mirin ji bo zarokan e ger bêjin roniya kitêbê ya me ye
mirin ji bo kurdan e ger bêjin mafê henase û jiyanê yê me ye
piştî vê gavê em ê bêjin
her bijîn erebno!
nexwe, li ser axa Kurdistan biçin
biçin erebno
ev berhema havînê ye
ma hûn dibînin?
ger tu di kuna topavêjê de binêrî, tu yê nebînî
ey miletê min
mirovên dirûv mêran êrîşî dîroka te kir
bi navê erebtiyê
xwîn helal dibe, şûr li te hikum dike
dişîne ser zilbê zemên
pîstirîn tolên demên dîrokê
li qeraxên Dîcle û Firatê bi navê erebtiyê
dîrok tê qirêjkirin
ey miletê min
em ne êrî ne, ku em ne ji wan in
û ne jî ji gurdana wan in
em ne êrî ne, ev jî têr nake
tolên herî sik in ku dîrokê lê şahidi kirî
biavêjin ser zilbê zemên
erebno dijminê xwe biavêjin
em ê piştî vê gavê bêjin her bijîn erebno
ne tenê li ser miriyan
her bijîn erebno
III
ho Şehrezadê!
şev xwe li ser spêdê dikşîne
zeviyên Kurdistanê, demsalên wê birîn in
evîn û kurrepista cîran qedexe ye
bêyî xwîna kurd tiştek ne serbest e
ya bûye zeyta lambeyan
lambeya şerma wan hiltê bi mirina wan
ho Şehrezadê!
di şevên te yê şêrîn de destanên mêraniyê
bîranînên te yên arî
cehniya rumbaz lê siwar dibû
evîn, şanazî û şûrê ku bêzar e ji cengê
zeng girtin
xwelî li Bexdayê be!
ku tenê xwîna kurd helal e li îstgehan
di rojnameyên spêdê û hubra wan de
li bajarê me xwîn e
ger em wan biqelihînin
wê gur şanaz û kêfxweş bin
ger em xaka Kurdistanê bikolin
gor li ser gorê
û kiloxên bê hejmar in
ho Şehrezadê!
şev xwe li ser spêdê dikşîne
evîn qedexe ye
doşega te ya nerm
hatî avêtin li ser lingê efendiyê te yê heqîr
xwîna Kurdistanê, xwînrêjê xwe difetisîne
lîstikvanê agir yê ebleh
wê tê de bimrin
ho Şehrezadê!
wê tenê ên lambeya xwe bi zeyta kesên din vêdixin bimrin
xatirê te, li gel serdemên dahatûyê
di çîroka serdema ku bi destên şoreşgeran ve çêbûye…